کانکتور خودروی برقی چیست و چه نقشی در شارژ دارد؟

کانکتور یا سوکت شارژ خودرو برقی رابط بین شارژر و خودرو است که امکان انتقال انرژی الکتریکی به باتری را فراهم می‌کند. این قطعه به ظاهر ساده، در واقع تعیین‌کننده‌ نوع شارژ (AC یا DC)، سرعت شارژ، ایمنی اتصال و حتی سازگاری خودرو با شارژر است.

در دنیای خودروهای برقی، شناخت انواع کانکتور نقش کلیدی در انتخاب شارژر خودرو برقی مناسب و بهره‌مندی از زیرساخت‌های شارژ عمومی دارد.

چرا شناخت کانکتورهای EV اهمیت دارد؟

• جلوگیری از ناسازگاری شارژر با خودرو

• انتخاب شارژر خانگی یا عمومی سازگار

• درک تفاوت بین شارژ سریع (DC) و معمولی (AC)

• اطمینان از ایمنی و دوام اتصال

انواع کانکتور خودروی برقی بر اساس استاندارد

1. Type 1 (SAE J1772) – استاندارد آمریکای شمالی

• مورد استفاده: خودروهای آسیایی و آمریکایی (نسخه‌های وارداتی نیسان Leaf، کیا Soul EV)

• نوع جریان: AC

• پین‌ها: 5 عدد (دو پین برق، یک اتصال زمین، دو پین ارتباطی)

• سرعت شارژ: تا 7.4 کیلووات

نکته: Type 1 دیگر در اروپا رایج نیست و در حال جایگزینی با Type 2 است.

2. Type 2 (Mennekes) – استاندارد اروپا

• مورد استفاده: اکثر خودروهای اروپایی و برخی آسیایی‌ها

• نوع جریان: AC (با قابلیت DC در CCS)

• پین‌ها: 7 عدد

• سرعت شارژ: تا 22 کیلووات در شارژ AC و تا 43 کیلووات در حالت سه‌فاز

مزیت اصلی: امکان شارژ سه‌فاز و تطبیق با شبکه برق شهری اروپا

CCS (Combined Charging System) – نسل ترکیبی

• CCS Type 1: مخصوص آمریکای شمالی

• CCS Type 2: رایج در اروپا و آسیا (از جمله ایران)

• نوع جریان: AC و DC

• پین‌ها: ترکیبی از پین‌های Type2 + دو پین DC

• سرعت شارژ: تا 350 کیلووات (در ایستگاه‌های فوق سریع)

ویژگی متمایز: ترکیب شارژ سریع DC با سوکت Type2؛ آینده‌دارترین استاندارد جهانی.

 Tesla Connector

• مورد استفاده: خودروهای تسلا (مدل‌های S، 3، X، Y)

• نوع جریان: AC و DC

• ویژگی خاص: طراحی اختصاصی با قابلیت شارژ سریع و معمولی

در اروپا، خودروهای تسلا از سوکت Type2 با فناوری CCS پشتیبانی می‌کنند.

چگونه کانکتور مناسب برای خودروی خود انتخاب کنیم؟

1. مدل خودرو را بشناسید: دفترچه راهنما یا پلاک پورت شارژ اطلاعات دقیق را ارائه می‌دهد.

2. سازگاری با شارژر خانگی یا عمومی را بررسی کنید

3. در صورت چند نوع پشتیبانی (مثل Type2 و CCS)، شارژر ترکیبی بخرید

4. برای سفر بین‌شهری، شارژر سریع با کانکتور CCS توصیه می‌شود

نکاتی برای خرید کانکتور یا آداپتور خودروی برقی

• از برندهای معتبر با استاندارد CE یا UL استفاده کنید.

• حتماً به درجه حفاظت IP توجه کنید (حداقل IP54 برای فضای بیرونی)

• طول کابل، مقاومت حرارتی، و قابلیت اتصال آسان را بررسی کنید.

• از آداپتورهای متفرقه بدون گارانتی استفاده نکنید، چون ممکن است به خودرو آسیب بزند.

آینده کانکتورها در ایران و جهان

با توسعه زیرساخت شارژ در ایران، استاندارد Type2 و CCS به مرور جایگزین گزینه‌های قدیمی‌تر می‌شود. بیشتر خودروهای وارداتی جدید نیز به این استانداردها مجهز هستند. حتی در کشورهای پیشرفته نیز تمرکز زیرساخت‌ها بر روی CCS قرار دارد.

جمع‌بندی: کدام کانکتور بهترین است؟

اگر قصد خرید خودرو یا شارژر برقی دارید، انتخاب کانکتور سازگار، استاندارد و آینده‌دار اهمیت زیادی دارد. پیشنهاد ما برای بازار ایران:

• برای خودروهای اروپایی و چینی: کانکتور Type2 یا CCS

• برای شارژر عمومی: ترجیحاً مدل‌هایی با پشتیبانی از CCS و Type2

• برای مصارف خانگی: Type2 سه‌فاز بهترین گزینه است.

سوالات متداول درباره کانکتور خودروی برقی

1. کانکتور Type1 و Type2 چه تفاوتی دارند؟

کانکتور Type1 برای خودروهای آمریکایی و آسیایی قدیمی طراحی شده و فقط شارژ تک‌فاز را پشتیبانی می‌کند، در حالی‌که Type2 استاندارد اروپاست و قابلیت شارژ سه‌فاز با سرعت بیشتر را دارد. Type2 در ایران رایج‌تر و آینده‌دارتر است.

2. آیا می‌توانم با یک شارژر Type2 خودروی Type1 را شارژ کنم؟

خیر، به‌صورت مستقیم نمی‌توان. برای این کار باید از آداپتور Type2 به Type1 استفاده کنید. البته توصیه می‌شود از شارژرهایی با پشتیبانی دوگانه یا آداپتورهای استاندارد استفاده شود تا مشکلی برای باتری خودرو پیش نیاید.

3. کدام کانکتور در ایران رایج‌تر است؟

در حال حاضر، کانکتورهای Type2 و CCS Type2 در ایران بیشتر استفاده می‌شوند، چون اکثر خودروهای وارداتی جدید اروپایی و چینی از این استاندارد پشتیبانی می‌کنند.

4. آیا CHAdeMO همچنان در حال استفاده است؟

بله، اما در حال کاهش محبوبیت است. CHAdeMO بیشتر در خودروهای قدیمی ژاپنی مثل نیسان Leaf دیده می‌شود. امروزه CCS به‌عنوان جایگزین سریع‌تر و جهانی در حال گسترش است.